Wat als je niet meer kunt lachen.
Wat als die poppenkast alleen maar pijn doet.
Wat als je leven geen leven meer is.
Lique Fredriksz’ worsteling met rouwen is niet slechts het gevolg van de MH-17. Wel heeft die vliegtuigramp de werkelijke oorzaken naar boven gehaald. En inderdaad… nog meer reden tot rouw gegeven.
dit is deel 2 van de blogpost, geschreven na het lezen van
het boek “Rouwen, Hoe Dan?!” van Lique Fredriksz
deel 1 nog niet gelezen? Check hem hier:
Rouwen-na-MH-17-in-een-familie-die-daarvoor-al-was-gecrasht-(deel-1)
In haar boek “Rouwen, Hoe Dan?! Het persoonlijke verhaal van een nabestaande van de MH-17” neemt ze je mee naar een tijd lang daarvoor. Om te laten zien wat er in dat verleden, achter gesloten Indische deuren, gebeurde en sindsdien haar leven heeft overschaduwd.
‘Gebeurtenissen’ die het daglicht niet kunnen verdragen, maar die wel degelijk hebben plaatsgevonden. Ook al werden ze, geheel volgens de Indische traditie, verborgen gehouden en verzwegen.
Alsof ze nooit waren gebeurd.
Alsof alles altijd alleen maar goed was.
Want vooral in Nederland moesten Indischen zich nog beter voordoen. Om maar niet op of uit de toon te vallen. En dus vooral alle schijn van perfectie hoog houden.
Schijnbaar gebeurt alles met een reden.
En hoewel we weigeren te geloven dat rampspoed ook maar érgens goed voor is, zorgt het wel voor “nieuwe” openbaringen.
Bewonderenswaardig
De naakte en bikkelharde eerlijkheid waarmee Lique haar verhaal heeft geschreven en, tot overmaat van ramp voor de betrokkenen, naar buiten heeft gebracht, is naar mijn weten ‘unprecedented’ (niet eerder vertoond) binnen de zogenoemde Indische literatuur.
Dat ze het desondanks heeft gedaan, is dan ook ontzettend bewonderenswaardig. Omdat je weet, voelt en ervaart hoe ‘not done’ dit is in onze families. Hoe dit ‘feitelijk’ niet kan, volgens onze adat. En hoe je jezelf hiermee als het ware ‘buitenspel’ zet. Je maakt jezelf er in ieder geval niet populair mee…
In strijd met wat we worden aangeleerd, heeft Lique vooral naar zichzelf geluisterd en voor zichzelf gekozen, in plaats van te denken voor / vanuit anderen.
En dat is ongelooflijk ver buiten haar ‘comfort zone’.
Ondanks haar innerlijke strijd heeft ze dit boek kunnen schrijven.
Ze heeft het geschreven, terwijl ze haar demonen recht in de ogen heeft gekeken.
Het kan niet anders dan dat het ontzettend tegen haar gevoel in is gegaan, terwijl ze tegelijkertijd juist moet hebben gevoeld: “Ik kan niet anders.”
Je voelt de innerlijke strijd. Een strijd met alleen maar verliezers.
En toch heeft ze zich in die strijd gestort. Of beter gezegd: zich niet eraan onttrokken. Want of ze nou wil of niet, ze zit er middenin.
Maar om er dan zo over te schrijven…
that takes courage and a strong will for change…
Wanneer je haar verhaal leest, dan begrijp je dat Lique vrijwel niets meer heeft te verliezen. Als het gaat om d’r familie.
Alles wat haar ooit dierbaar was is ze op ontzettend jonge leeftijd al verloren… Van haar afgenomen.
Uitgerekend door hen die haar moesten beschermen.
Gelukkig is haar broertje zulke ervaringen bespaard gebleven.
Maar Bryce, en zijn vriendin Daisy, viel een ander noodlot ten deel.
Ironisch
Ze kwamen terecht (en vonden de dood) in een oorlog waar ze niks mee te maken hadden.
Terwijl ze een grotendeels verzwegen verleden, met onverwerkte oorlogen, nog met zich meedroegen. Op weg naar het land waar dat verleden haar oorsprong heeft.
Wat een ironie…
Onze Indische (groot)ouders lieten alles achter toen ze Indonesië verlieten, op weg naar het “beloofde” Nederland. Een land dat over-geromantiseerd was gedurende hun leven en dat van de generaties voor hen. Waardoor het onvermijdelijk was dat de belofte zou uitlopen op een desillussie.
Desondanks hebben wij, de ‘jongere generaties’, hier onze draai gevonden. En, relatief succesvol, onze familie-levensloop voortgezet. (zo op het eerste gezicht)
We hebben zelfs de luxe om wél “terug” te gaan.
Ook al is het niet langer “ons” land, maar juist van “de vijand” van toen… door onze bloedband en onze familiegeschiedenis blijven we er voor altijd mee verbonden.
Veel Indische jongeren nemen dan ook graag een kijkje in het land waar hun (groot)ouders vandaan komen… het land dat zij achterlieten om in “ons aller” Nederland verder te gaan.
“Terug” naar het land waar ze een deel van zichzelf, of misschien wel hun hele being, terug denken te vinden. Een land waarover thuis amper werd gesproken. Waardoor het omgeven is door nog meer mystiek, nog meer romantiek, nog meer sensatie en verwachtingen. En daardoor op velen een grote aantrekkingskracht heeft.
Zelfreflectie & Indospectie
Tegelijkertijd voelen veel andere Indischen zich er véél minder, of zelfs totaal niet, mee verbonden.
Onder hen ook velen die er gewoon naartoe gaan als westerse toerist.
“Wat zullen we doen; Ibiza, Thailand of Bali?”
Om er, tijdens hun verblijf, eventueel alsnog achter te komen dat het land “toch wel wat met ze doet”…
Ik weet niet wat Bryce en Daisy er precies gingen zoeken.
En of ze uberhaupt ergens naar op zoek waren.
Ik weet alleen wat ze er niet hebben gevonden.
En ik heb een beeld van wat ze onderweg zijn verloren.
En wat dat met de “achterblijvers” heeft gedaan.
Als ik goed tussen de regels door heb gelezen…
is het verlies van deze twee jonge mensen, en alles wat er vervolgens gebeurde in en met de familie, een spiegel geweest voor Lique waarin zij haar eigen verloren leven terugzag.
En zo kan ik nog zo veel meer schrijven over dit boek.
Maar het enige dat ik er nog over hoef te zeggen is: lees het gewoon zelf!
Of je nou Indisch bent of niet. Of je nou een dierbare hebt verloren met de MH-17 of niet. Of je uit een totaal verscheurde familie komt of uit een gelukkig gezin… wat je eigen verhaal ook maar mag zijn… Lique Fredriksz’ verhaal laat je zien wat eerlijk zijn, opbiechten en schoon schip maken met je doet. En dat het gewoon nodig is.
Om los te laten… om verder te kunnen.
En je trauma’s NIET verzwijgen, maar ermee naar buiten komen.
Om ermee af te rekenen.
Voor eens en voor altijd. Voor jezelf… voor ons allemaal.
Het is je geboorterecht om jouw waarheid te uiten.
Zo zijn we het aan onszelf verplicht om eerlijk te zijn naar onszelf.
En onze gedachten en gevoelens niet onbesproken te laten.
En vooral aan Indischen (en dan met name de Indo’s onder hen) laat het boek zien dat je jezelf op nummer 1 moet zetten als je wilt overleven.
Lique’s lans
Als je het mij vraagt dan breekt Lique niet alleen maar een lans voor hen die moeite hebben met rouwen.
Ze breekt een lans voor alle Indischen, van haar eigen generatie, daarvoor en daarna, die voelen dat zwijgen hen niets brengt dan meer ellende.
En dat je, vanuit liefde voor jezelf EN met liefde voor je familie, niet anders kunt dan je verhaal te delen. Om je leven weer op de rit te krijgen en anderen deelgenoot te maken van jouw groei- en verwerkingsproces.
Zodat de geschiedenis zich niet meer eindeloos hoeft te herhalen.
Ho’oponopono
Lique Fredriksz’ boek… een aanrader!
Wil je het graag lezen? Bestel het hier:
https://www.liquefredriksz.nl/boek-mh17-rouwen-hoe-dan
